Życzliwość jako cnota moralna w polskiej filozofii moralnej
DOI:
https://doi.org/10.14394/etyka.949Słowa kluczowe:
nauka obyczajowa, cnota, życzliwość, etykaAbstrakt
Życzliwość w tradycji polskiej filozofii moralnej wywodzi się z gościnności. Treść zobowiązania do gościnności wypełnia pojęcie ludzkości, a następnie, od przełomu XIX i XX wieku, także dzięki inspiracji oświecenia szkockiego, przechodzi w kategorię życzliwości. Jest ona postrzegana jako cnota i źródło moralnej praktyki, jako zalążek wartościowych postaw i fundamentalna zasada społecznego życia. Autor artykułu odwołuje się do myśli Witołda Rubczyńskiego, Czesława Znamierowskiego, Tadeusza Kotarbińskiego oraz Henryka Elzenberga, aby uzasadnić, że życzliwość, bezinteresowna i bezwarunkowa, jest najbardziej pożądaną zaletą moralną, która powinna być kształcona i pielęgnowana dla polepszania współżycia społecznego.
Downloads
Bibliografia
Anonim, Małpa-człowiek w cnotach, obyczajach i kroju, [in:] ed. M. Skrzypek, Filozofia i myśl społeczna w latach 1700-1830, Vol. I, Okres saski 1700-1763, Warszawa, Instytut Filozofii i Socjologii PAN 2000.
Arystoteles, Etyka nikomachejska. Etyka wielka. Etyka eudemejska. O cnotach i wadach, [in:] Dzieła wszystkie, T.5, trans. D. Gromska, L. Regner, W. Wróblewski, Warszawa, PWN 1996.
Arystoteles, Retoryka-Poetyka, trans. H. Podbielski, Warszawa, PWN 1988.
Aureliusz M., Rozmyślania, trans. M. Reiter, Gliwice, Helion 2016.
Bacon F., Szkice polityczno-etyczne, Vol. 1, trans. S. Pyrowicz, Warszawa 1909.
Biegański W., Etyka ogólna, , Lwów-Warszawa, B. Połoniecki 1922.
Biegański W., Myśli i aforyzmy o etyce lekarskiej, A. Gmachowski, Częstochowa 1925.
Brodziński K., Synonimy polskie, [in:] Pisma Kazimirza Brodzińskiego, Vol. VII, Proza, Poznań, Gebethner i Wolff 1874.
Cyceron, Pisma filozoficzne, Vol. II, trans. E. Rykaczewski, Biblioteka Kórnicka, Poznań 1979.
Dmochowski F.K., O cnotach towarzyskich i występkach im przeciwnych, [in:] Pisma rozmaite, T.2, Warszawa, N. Glücksberg 1826.
Domeracki P., Jaranowski M., Zdrenka M.T., Sześć cnót mniejszych, Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2012.
Elzenberg H., Kłopoty z istnieniem. Aforyzmy w porządku czasu, Kraków, Znak 1963.
Elzenberg H., Pisma estetyczne, Lublin, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2001.
Godebski C., Kossecki K., Moralność, Zabawy Przyjemne i Pożyteczne 3 (1804).
Hume D., Badania dotyczące zasad moralności, trans. A. Hochfeld, Warszawa, PWN 1975.
Hutcheson F., A System of Moral Philosophy in Three Books, Vol. I, London, 1755.
Kołłątaj H., Korrespondecya listowna z Tadeuszem Czackim, Kraków, Drukarnia Uniwersytecka 1845.
Koncewicz L., Nauka moralna o powinnościach człowieka względem siebie samego ułożona dla użytku klass wyższych szkół wojewódzkich, Warszawa, XX. Pijarzy 1830.
Kotarbiński T., Medytacje o życiu godziwym, Warszawa, Wiedza Powszechna 1966.
Kotarbiński T., Pisma etyczne, Wrocław, Ossolineum 1987.
Krasicki I., Dzieła Prozą, Vol. IV, Warszawa, F.K. Dmochowski 1803.
Krasiński A.S., Słownik synonimów polskich, Vol. I, Kraków Akademia, Umiejętności 1886.
Lelewel J., Bibljograficznych ksiąg dwoje, Vol. I, Wilno, J. Zawadzki 1823.
Linde S.B., Słownik języka polskiego, Vol. I (2), Warszawa, 1808.
Lubicz Czerwiński I., Cenzor w oycu, czyli wykład cnót i wystawa wad, Lwów, J. Schnayder 1810.
Markiewicz A., Nauka obyczaiowa o obrzydzeniu występków, wad i przesądów a zamiłowaniu prawdy, cnoty i przymiotów towarzyskich do ukształcenia młodzieży na dobrych ludzi, obywatelów i urzędników stosowna, Kraków, 1810.
Markiewicz B., O życzliwości [in:] eds. P. Domeracki, A. Grzeliński, R. Wiśniewski, Filozofia. Etyka. Ekologia. Profesorowi Włodzimierzowi Tyburskiemu w darze, Toruń, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2015, pp. 359-370.
Marquard O., Apologia przypadkowości. Studia filozoficzne, trans. K. Krzemieniowa, Warszawa, Oficyna Naukowa 1994.
Nikuta M., Przyzwoity y stosowny do szczęśliwego życia myślenia sposób w gruntownej nauce krótko zebrany, Kraków, 1796.
Ossowska M., Normy moralne próba systematyzacji, Warszawa, PWN 1985.
Piramowicz G., Nauka obyczaiowa dla ludu, Warszawa, 1811.
Rubczyński W., Etyka, Vol. III, Lublin, KUL 1936.
Rubczyński W, Zarys etyki, Kraków, Akademia Umiejętności 1916.
Rzewuski H., Pisma Henryka hrabi Rzewuskiego, Vol. II, Petersburg, B.M. Wolff 1851.
Scheler M., O rehabilitacji cnoty, trans. R. Ingarden, S. Kołaczkowski, Warszawa, Instytut Literacki 1937.
Smith A., Teoria uczuć moralnych, trans. D. Petsch, Warszawa PWN 1989.
Stroynowski H., Nauka prawa przyrodzonego, politycznego, ekonomiki polityczney, y prawa Narodów, Wilno, Drukarnia Królewska przy Akademii 1785.
Szczucki W., Propedeutyka do nauk medycyny, Warszawa, J. Pukszta 1825.
Tatarkiewicz W., O szczęściu, Warszawa PWN, 1985.
Tyburski W., Etyka perfekcjonizmu Henryka Elzenberga, Acta Universitatis Nicolai Copernici. Filozofia 12 (1991).
Znamierowski C., Rozważania wstępne do nauki o moralności i prawie, Warszawa, PWN 1967.
Znamierowski C., Zasady i kierunki etyki, Warszawa, PWN 1957.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prace publikowane w czasopiśmie ETYKA udostępniane są na podstawie licencji Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0). Oznacza to, że Autorki i Autorzy zachowują autorskie prawa majątkowe do utworów i wyrażają zgodę, aby ich prace były zgodnie z prawem ponownie wykorzystywane do dowolnych celów, także komercyjnych, bez konieczności uzyskania uprzedniej zgody ze Autora lub wydawcy. Artykuły mogą być pobierane, drukowane, powielane i rozpowszechniane z zastrzeżeniem konieczności poprawnego oznaczenia autorstwa oraz oryginalnego miejsca publikacji. Autorzy zachowują prawa autorskie do wspomnianych utworów bez innych ograniczeń.
