Od skromnego świadka do wiedzy usytuowanej. O pożytkach z feministycznych badań nad nauką i technologią

Abstrakt

Idea skromnego świadka (modest witness) wyrasta z tradycji traktowania wiedzy naukowej jako racjonalnej, empirycznej i obiektywnej uprawianej przez bezstronnego badacza. W artykule przedstawiam korzyści z przeformułowania powyższego rozumienia wiedzy i przyjęcia rozwijanej w feministycznych badaniach nad nauką i technologią idei wiedzy usytuowanej (zob. prace Donny Haraway). Zgodnie z tą ideą jesteśmy zdolni do zdobywania wiedzy jedynie z określonego, w tym także przez wartości i narzędzia, punktu widzenia, zaś powstała wiedza przekształca zarówno podmiot poznający, jak i przedmiot badany. Wiedza usytuowana, odżegnując się od redukcjonistycznego empiryzmu naukowego, oderwanego od uwikłania ekonomicznego, technologicznego czy politycznego, pozwala na uzyskanie szerszej i pełniejszej wiedzy oraz realizowanie praktyk naukowych o zdecydowanie bardziej egalitarnym i inkluzywnym charakterze.