Marański uniwersalizm. Benjamin, Derrida i Buck-Morss o kondycji uniwersalnego wygnania

Autor

DOI:

https://doi.org/10.14394/etyka.1264

Słowa kluczowe:

Jacques Derrida, język, Susan Buck-Mors, przekład, historia uniwersalna, uniwersalizm, Walter Benjamin

Abstrakt

Esej ten kreśli nową strategię uniwersalizacji historii, która wyłania się z analizy żydowskiej praktyki filozofowania w erze nowożytnej. Nazywam ją „strategią marańską”, budując analogię między sytuacją conversos, którzy zostali zmuszeni do przyjęcia chrześcijaństwa, przechowując przy tym judaizm „utajony”, a filozoficzną interwencją nowoczesnych myślicieli żydowskich, którzy wkroczyli w idiom zachodniej filozofii, jednocześnie nasycając go motywami wywiedzionymi z ich „partykularnego” kontekstu: nie po to jednak, by podważyć perspektywę uniwersalistyczną, lecz po to, by ją przekształcić. Dla Waltera Benjamina i Jacques’a Derridy właściwy uniwersalizm okazuje się równoznaczny z „zadaniem tłumacza”: projektem sklejania rozbitej całości od środka, horyzontalnie, przez wysiłek wielojęzyczności, czyli bez przyjmowania wyniosłej pozycji ogólnego metajęzyka, który mógłby uzurpować pozycję hegemona.

Downloads

Biogram autora

Agata Bielik-Robson - Instytut Filozofii i Socjologii PAN

profesor filozofii w IFIS PAN, profesor studiów żydowskich w Uniwersytecie
w Nottingham. Autorka m. in. książki: Jewish Cryptotheologies of Late Modernity: Philosophical
Marranos (Routledge, 2014).

Bibliografia

Adorno, T.W. 1986. Dialektyka negatywna, trans. K. Krzemieniowa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Badiou, A. 2007. Święty Paweł. Ustanowienie uniwersalizmu, trans. J. Kutyła, P. Mościcki. Kraków: Korporacja Ha!art 2007.

Benjamin, W. 2005. Pasaże, trans. I. Kania. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Benjamin, W. 2012a. O pojęciu historii. In idem, Konstelacje. Wybór tekstów, trans. A. Lipszyc, A. Wołkowicz. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Benjamin, W. 2012b. Zadanie tłumacza, trans. A. Lipszyc. In idem, Konstelacje. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Bielik-Robson, A. 2014. Jewish Cryptotheologies of Late Modernity: Philosophical Marranos. London: Routledge.

Buck-Morss, S. 2014. Hegel, Haiti i historia uniwersalna, trans. K. Bojarska. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.

Cixous, H. 2007. The Stranjew Body. In eadem, Judéités. Questions for Jacques Derrida, ed. J. Cohen, R. Zagury-Orly, trans. B. Bergo, M.B. Smith. New York: Fordham University Press.

Derrida, J. 1981. Dissemination, trans. B. Johnson. Chicago: University of Chicago Press.

Derrida, J. Wiara i wiedza. 1999. In idem, G. Vattimo et al., Religia. Seminarium na Capri, trans. M. Kowalska et al. Warszawa: Wydawnictwo KR.

Derrida, J. 2002. Des Tours de Babel. In idem, Acts of Religion, ed. G. Anidjar. London: Routledge.

Derrida, J. 2005. On Touching – Jean Luc Nancy, trans. Ch. Irizarry. Stanford: Stanford University Press.

Derrida, J. 2009. Obrzeznania. In idem, G. Bennington, Jacques Derrida, trans. V. Szydłowska-Hmissi. Warszawa: Wydawnictwo Genesis.

Derrida, J. 2016. Gorączka archiwum. Impresja freudowska, trans. J. Momro. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN.

Girard, R. 1987. Kozioł ofiarny, trans. M. Goszczyńska, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie

Hegel, G.W.F. 2010. Fenomenologia ducha, trans. Ś.F. Nowicki. Warszawa: Fundacja Aletheia.

Hegel, G.W.F. 1986. Glauben und Wissen, vol. 3: Jenaer Kritische Schriften, ed. H. Buchner, H. Brockard. Frankfurt am Main: Meiner.

Linebaugh, P. , M. Rediker. 2013. The Many-Headed Hydra: Sailors, Slaves, Commoners, and the Hidden History of Revolutionary Atlantic. Boston: Beacon Press.

Nancy, J.-L. 2000. Being Singular Plural, trans. R.D. Richardson, A.E. O’Byrne. Stanford: Stanford University Press.

Patočka, J. 1998. Eseje heretyckie z filozofii dziejów, trans. A. Czcibor-Piotrowski, E. Szczepańska, J. Zychowicz. Warszawa: Fundacja Aletheia.

Reznikoff, Ch., S. Cooney, red. 2005. The Poems of Charles Reznikoff: 1918–1975. Jaffrey, New Hampshire: Black Sparrow Books.

Rosenzweig, F. 1998. Gwiazda zbawienia, trans. T. Gadacz. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Scholem, G. 2008. Lamentations of Youth: The Diaries of Gershom Scholem, 1913–1919, ed. and trans. A. D. Skinner, Cambridge: Belknap of Harvard University Press

Strauss, L. 2009. Tyrania i mądrość. In idem, O tyranii. Zawiera korespondencję Strauss–Kojève, trans. P. Armada, A. Górnisiewicz. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Weber, S. 2010. Benjamin’s -abilities. Cambridge–Massachusetts: Harvard University Press.

Wolfson, Elliot R. 2002. “Assaulting the Border: Kabbalistic Traces in the Margins of Derrida”. Journal of the American Academy of Religion 70 (3): 475–514.

Žižek, S. 2006. Kukła i karzeł. Perwersyjny rdzeń chrześcijaństwa, trans. M. Kropiwnicki. Bydgoszcz–Warszawa–Wrocław: Oficyna Wydawnicza Branta.

Pobrania

Opublikowane

2019-11-29

Jak cytować

Bielik-Robson, Agata, i Piotr Sadzik. 2019. „Marański Uniwersalizm. Benjamin, Derrida I Buck-Morss O Kondycji Uniwersalnego Wygnania”. Etyka 58 (1). Warsaw, Poland:175-97. https://doi.org/10.14394/etyka.1264.

Numer

Dział

Artykuły