Marański uniwersalizm. Benjamin, Derrida i Buck-Morss o kondycji uniwersalnego wygnania
DOI:
https://doi.org/10.14394/etyka.1264Słowa kluczowe:
Jacques Derrida, język, Susan Buck-Mors, przekład, historia uniwersalna, uniwersalizm, Walter BenjaminAbstrakt
Esej ten kreśli nową strategię uniwersalizacji historii, która wyłania się z analizy żydowskiej praktyki filozofowania w erze nowożytnej. Nazywam ją „strategią marańską”, budując analogię między sytuacją conversos, którzy zostali zmuszeni do przyjęcia chrześcijaństwa, przechowując przy tym judaizm „utajony”, a filozoficzną interwencją nowoczesnych myślicieli żydowskich, którzy wkroczyli w idiom zachodniej filozofii, jednocześnie nasycając go motywami wywiedzionymi z ich „partykularnego” kontekstu: nie po to jednak, by podważyć perspektywę uniwersalistyczną, lecz po to, by ją przekształcić. Dla Waltera Benjamina i Jacques’a Derridy właściwy uniwersalizm okazuje się równoznaczny z „zadaniem tłumacza”: projektem sklejania rozbitej całości od środka, horyzontalnie, przez wysiłek wielojęzyczności, czyli bez przyjmowania wyniosłej pozycji ogólnego metajęzyka, który mógłby uzurpować pozycję hegemona.
Downloads
Bibliografia
Adorno, T.W. 1986. Dialektyka negatywna, trans. K. Krzemieniowa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Badiou, A. 2007. Święty Paweł. Ustanowienie uniwersalizmu, trans. J. Kutyła, P. Mościcki. Kraków: Korporacja Ha!art 2007.
Benjamin, W. 2005. Pasaże, trans. I. Kania. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Benjamin, W. 2012a. O pojęciu historii. In idem, Konstelacje. Wybór tekstów, trans. A. Lipszyc, A. Wołkowicz. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Benjamin, W. 2012b. Zadanie tłumacza, trans. A. Lipszyc. In idem, Konstelacje. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Bielik-Robson, A. 2014. Jewish Cryptotheologies of Late Modernity: Philosophical Marranos. London: Routledge.
Buck-Morss, S. 2014. Hegel, Haiti i historia uniwersalna, trans. K. Bojarska. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Cixous, H. 2007. The Stranjew Body. In eadem, Judéités. Questions for Jacques Derrida, ed. J. Cohen, R. Zagury-Orly, trans. B. Bergo, M.B. Smith. New York: Fordham University Press.
Derrida, J. 1981. Dissemination, trans. B. Johnson. Chicago: University of Chicago Press.
Derrida, J. Wiara i wiedza. 1999. In idem, G. Vattimo et al., Religia. Seminarium na Capri, trans. M. Kowalska et al. Warszawa: Wydawnictwo KR.
Derrida, J. 2002. Des Tours de Babel. In idem, Acts of Religion, ed. G. Anidjar. London: Routledge.
Derrida, J. 2005. On Touching – Jean Luc Nancy, trans. Ch. Irizarry. Stanford: Stanford University Press.
Derrida, J. 2009. Obrzeznania. In idem, G. Bennington, Jacques Derrida, trans. V. Szydłowska-Hmissi. Warszawa: Wydawnictwo Genesis.
Derrida, J. 2016. Gorączka archiwum. Impresja freudowska, trans. J. Momro. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN.
Girard, R. 1987. Kozioł ofiarny, trans. M. Goszczyńska, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie
Hegel, G.W.F. 2010. Fenomenologia ducha, trans. Ś.F. Nowicki. Warszawa: Fundacja Aletheia.
Hegel, G.W.F. 1986. Glauben und Wissen, vol. 3: Jenaer Kritische Schriften, ed. H. Buchner, H. Brockard. Frankfurt am Main: Meiner.
Linebaugh, P. , M. Rediker. 2013. The Many-Headed Hydra: Sailors, Slaves, Commoners, and the Hidden History of Revolutionary Atlantic. Boston: Beacon Press.
Nancy, J.-L. 2000. Being Singular Plural, trans. R.D. Richardson, A.E. O’Byrne. Stanford: Stanford University Press.
Patočka, J. 1998. Eseje heretyckie z filozofii dziejów, trans. A. Czcibor-Piotrowski, E. Szczepańska, J. Zychowicz. Warszawa: Fundacja Aletheia.
Reznikoff, Ch., S. Cooney, red. 2005. The Poems of Charles Reznikoff: 1918–1975. Jaffrey, New Hampshire: Black Sparrow Books.
Rosenzweig, F. 1998. Gwiazda zbawienia, trans. T. Gadacz. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Scholem, G. 2008. Lamentations of Youth: The Diaries of Gershom Scholem, 1913–1919, ed. and trans. A. D. Skinner, Cambridge: Belknap of Harvard University Press
Strauss, L. 2009. Tyrania i mądrość. In idem, O tyranii. Zawiera korespondencję Strauss–Kojève, trans. P. Armada, A. Górnisiewicz. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Weber, S. 2010. Benjamin’s -abilities. Cambridge–Massachusetts: Harvard University Press.
Wolfson, Elliot R. 2002. “Assaulting the Border: Kabbalistic Traces in the Margins of Derrida”. Journal of the American Academy of Religion 70 (3): 475–514.
Žižek, S. 2006. Kukła i karzeł. Perwersyjny rdzeń chrześcijaństwa, trans. M. Kropiwnicki. Bydgoszcz–Warszawa–Wrocław: Oficyna Wydawnicza Branta.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prace publikowane w czasopiśmie ETYKA udostępniane są na podstawie licencji Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0). Oznacza to, że Autorki i Autorzy zachowują autorskie prawa majątkowe do utworów i wyrażają zgodę, aby ich prace były zgodnie z prawem ponownie wykorzystywane do dowolnych celów, także komercyjnych, bez konieczności uzyskania uprzedniej zgody ze Autora lub wydawcy. Artykuły mogą być pobierane, drukowane, powielane i rozpowszechniane z zastrzeżeniem konieczności poprawnego oznaczenia autorstwa oraz oryginalnego miejsca publikacji. Autorzy zachowują prawa autorskie do wspomnianych utworów bez innych ograniczeń.
