Charakterystyka prowadzenia publicznej debaty bioetycznej w Polsce na przykładzie dyskusji o kwestiach reprodukcyjnych
DOI:
https://doi.org/10.14394/etyka.1328Słowa kluczowe:
aborcja, status moralny płodu, prawa kobiet, prawa reprodukcyjne, debata publiczna w PolsceAbstrakt
Celem artykułu jest scharakteryzowanie współczesnej publicznej debaty bioetycznej w Polsce na przykładzie dyskusji na temat kwestii reprodukcyjnych. Autorki podkreślają polaryzację i radykalizację przeciwstawnych stanowisk i pomijanie zagadnień istotnych dla dyskusji filozoficznych na ten temat. Debata społeczna ma charakter sporu światopoglądowego o charakterze pragmatycznym, a jej celem jest oddziaływanie na zmianę bądź ugruntowanie już przyjmowanych przekonań moralnych umożliwiające przyjęcie i akceptację społeczną proponowanego rozwiązania legislacyjnego. Do radykalizacji sporu przyczynia się silny wpływ instytucji Kościoła, rozwój ruchu społecznego na rzecz obrony praw kobiet i praw reprodukcyjnych oraz brak należytej uwagi dla tej debaty i jej wszystkich uczestników ze strony władz publicznych.
Downloads
Bibliografia
Amnesty International. 2014. Stanowisko w sprawie deklaracji wiary, Czerwiec 10, 2014 (dostęp: 25.05.2018).
Banasiuk, J. 2016. Przemówienie dr Joanny Banasiuk w Sejmie. Wrzesień 22, 2016, http://www.ordoiuris.pl/ochrona-zycia/przemowienie-dr-joanny-banasiuk-w-sejmie (dostęp: 18.05.2018).
Beauchamp, T. L., Childress, J. F. 1996. Zasady etyki medycznej. Warszawa: Książka i Wiedza.
Chańska, W. 2009. Nieszczęsny dar życia. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Chyrowicz, B. 2015. Bioetyka. Anatomia sporu. Kraków: Znak.
Czekajewska, J. 2016. „Analiza poglądów zwolenników racjonalistycznego nurtu synejdezjologii na temat klauzuli sumienia”, Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych, 3: 55–71.
Domagalska, K. 2018. „Aborcja farmakologiczna jest w Polsce tematem tabu. »My jesteśmy dla kobiet, które podejmują decyzję. To ich decyzja«”, Gazeta Wyborcza, dodatek Wysokie obcasy, Luty 15, 2018, http://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/7,127763,23013188,aborcyjny-dream-team-aborcja-farmakologiczna-to-rewolucja.html (dostęp: 15.05.2018).
Europejski Trybunał Praw Człowieka. 2007. Sprawa Tysiąc przeciwko Polsce (Skarga nr 5410/03) Wyrok, Strasburg, 20 marca 2007, http://programy.hfhr.pl/orzeczenia/tresc-wyroku-ws-tysiac-przeciwko-polsce/ (dostęp: 24.05.2018).
Galewicz, W. (red.). 2010. Początki ludzkiego życia. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.
Galewicz, W. 2013. Status ludzkiego zarodka a etyka badań biomedycznych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Gałkowski, J.W., Gula, J. (red.). 1991. W imieniu dziecka poczętego. Lublin: RW KUL.
Gert, B., Culver, Ch.M., Clouser, K.D. 2010. Bioetyka. Ujęcie systematyczne. Gdańsk: Słowo/Obraz/Terytoria.
Główny Urząd Statystyczny. 2018. Rocznik Demograficzny 2017. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych.
Hołówka, J. 2001. Etyka w działaniu. Warszawa: Prószyński i S-ka.
Komitet Bioetyki przy Prezydium PAN. 2013. Stanowisko nr 4/2013 z dnia 12 listopada 2013 roku w sprawie tzw. klauzuli sumienia (dostęp: 30.05.2018).
Konferencja Episkopatu Polski. 2014. Stanowisko Zespołu Ekspertów KEP ds. Bioetycznych w sprawie klauzuli sumienia, Warszawa 14.02.2014, http://episkopat.pl/stanowisko-zespolu-ekspertow-kep-ds-bioetycznych-w-sprawie-klauzuli-sumienia/ (dostęp 10.05.2018).
Konferencja Episkopatu Polski. 2016. Komunikat Prezydium KEP w sprawie pełnej ochrony życia człowieka. Warszawa 30.03.2016, http://episkopat.pl/komunikat-prezydium-kep-w-sprawie-pelnej-ochrony-zycia-czlowieka/ (dostęp: 10.05.2018).
Konferencja Episkopatu Polski, tag: aborcja, http://episkopat.pl/tag/aborcja/ (dostęp: 10.05.2018).
Krytyka Polityczna. 2018. Przy kawie o sprawie. Jak być ojcem?, https://www.youtube.com/watch?v=3co8EcFhnkA (dostęp: 12.05.2018).
Machinek, M. 2007. Spór o status ludzkiego embrionu. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Machinek, M. 2004. Życie w dyspozycji człowieka. Wybrane problemy etyczne u początku ludzkiego życia. Olsztyn: Wydawnictwo Hosianum.
Mepham, B. 2008. Bioetyka. Wprowadzenie dla studentów nauk biologicznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Ministerstwo Edukacji i Nauki. 2017. Stanowisko ministra nauki dotyczące wolności słowa na polskich uczelniach, Marzec 15, 2017, www.nauka.gov.pl/aktualnosci-ministerstwo/stanowisko-ministra-nauki-dotyczace-wolnosci-slowa-na-polskich-uczelniach.html (dostęp: 18.05.2018).
Naczelna Izba Lekarska. 2014. Klauzula sumienia – odpowiedź Prezesa NRL na pismo Katolickiego Stowarzyszenia Lekarzy Polskich. Lipiec 2, 2014, https://www.nil.org.pl/aktualnosci/klauzula-sumienia-odpowiedz-prezesa-nrl-na-pismo-katolickiego-stowarzyszenia-lekarzy-polskich (dostęp: 15.05.2018).
Niedźwiecka, D. 2013. Wrocław jednym z 20 miast, w którym zorganizowano pikiety za życiem, Marzec 22, 2013, https://www.pch24.pl/wroclaw-jednym-z-20-miast--w-ktorym-zorganizowano-pikiety-za-zyciem,13521,i.html (dostęp:16.05.2018).
Projekt Ustawy o zmianie ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania oraz niektórych innych ustaw w celu zapewnienia gwarancji przestrzegania prawa do sprzeciwu sumienia, Ordo Iuris (dostęp: 30.05.2018).
Ordo Iuris. 2016. Stanowisko komitetu naukowego konferencji „Prawa poczętego pacjenta: aspekty medyczne oraz prawne” wobec żądań odwołania konferencji. Październik 12, 2016, http://www.ordoiuris.pl/wolnosc-sumienia/stanowisko-komitetu-naukowego-konferencji-prawa-poczetego-pacjenta-aspekty (dostęp: 18.05.2018).
Pałys, M., Nowak, W. 2017. Stanowisko rektorów UW i UJ, Marzec 17, 2017, www.uw.edu.pl/stanowisko-rektorow/ (dostęp: 18.05.2018).
Pew Research Center. 2018. The Age Gap in Religion Around the World, Czerwiec 13, 2018, https://www.pewforum.org/2018/06/13/young-adults-around-the-world-are-less-religious-by-several-measures/ (dostęp: 14.09.2019)
Polityka. 2018. Erekcja jest darem bożym! Czyli kobiety rozmawiają o recepcie na viagrę. Wrzesień 25, 2018, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/spoleczenstwo/1735638,1,erekcja-jest-darem-bozym-czyli-kobiety-rozmawiaja-o-recepcie-na-viagre.read. (dostęp: 28.09.2019).
Polska Agencja Prasowa. 2016. Wywiad prezesa PiS dla Polskiej Agencji Prasowej, Październik 12, 2016, http://www.pap.pl/aktualnosci/news,671146,prezes-pis-podatek-handlowy-powinien-byc-musimy-nad-tym-pracowac.html (dostęp: 10.05.2018).
Przyłuska-Fiszer A. 2005. “Die bioethische Diskussion uber Reproduktions-technologien und Embryonenforschung in Polen”. W: Biopolitik grenzenlos. Stimmen aus Polen, H.Hofmann (red.), 55–84. Herbolzheim: Centaurus Verlag.
Przyłuska-Fiszer, A. 1997. Aspekty etyczne sporu o przerywanie ciąży. Warszawa.
Różyńska, J., Chańska, W. (red.). 2013. Bioetyka. Kraków: Wolters Kluwer Polska.
Różyńska, J. 2008. Od zygoty do osoby. Potencjalność, identyczność i przerywanie ciąży. Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria.
Rutkowski, M. 2013. Kiedy powstaje istota ludzka? Aborcja i doświadczenie na zarodkach. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.
„Kto podpisał Deklarację Wiary?”, Silesion.pl, https://silesion.pl/kto-podpisal-deklaracje-wiary-lista-ma-ponad-3-8-tys-nazwisk-28-06-2017#1 (dostęp: 25.05.2018).
„Deklaracja wiary i list otwarty prof. Wandy Półtawskiej”. Stacja7, Marzec 5, 2014, https://stacja7.pl/deklaracja-wiary/deklaracja-wiary-i-list-otwarty-prof-wandy-poltawskiej/ (dostęp: 15.05.2018).
Stelmach, J., Brożek, B., Soniewicka, M., Załuski, W. 2010. Paradoksy bioetyki prawniczej. Warszawa: Wolters Kluwer.
Szawarski, Z. 1988. „Spór o przerywanie ciąży”. Ginekologia Polska, vol. 59, nr 3.
Szczerbiak, A. 2018. „Wojna na obrazy”. Polityka, Styczeń 23, 2018, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/spoleczenstwo/1735102,1,coraz-okrutniejsze-argumenty-w-dyskusji-o-aborcji.read (dostęp: 16.05.2018).
Szewczyk, K. 2009. Bioetyka. Medycyna na granicach życia. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Ślipko, T. 1988. Granice życia. Dylematy współczesnej bioetyki. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
Ślipko, T. 1992. Za czy przeciw życiu: pokłosie dyskusji. Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy.
Tokarczyk, R. 1984. Prawa narodzin, życia i śmierci. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.
Trybunał Konstytucyjny, Komunikat. Prawo do odmowy wykonania świadczenia zdrowotnego niezgodnego z sumieniem. K12/44, http://trybunal.gov.pl/rozprawy/komunikaty-prasowe/komunikaty-po/art/8603-prawo-do-odmowy-wykonania-swiadczenia-zdrowotnego-niezgodnego-z-sumieniem/ (dostęp: 25.05.2018).
Trybunał Konstytucyjny. 2015. Różne opinie konstytucjonalistów o orzeczeniu TK ws. klauzuli sumienia, Październik 8, 2015, http://www.lex.pl/czytaj/-/artykul/rozne-opinie-konstytucjonalistow-o-orzeczeniu-tk-ws-klauzuli-sumienia (dostęp 25.05.2018).
TVN24. 2018. Poseł Ast o „Zatrzymaj aborcję”: wsłuchujemy się w głos Episkopatu, Marzec 22, 2018, www.tvn24.pl/wiadomosci-z-kraju,3/episkopat-ma-decydujacy-glos-ws-projektu-zatrzymaj-aborcje,824106.html (dostęp: 10.05.2018).
TVN24. 2015. Wyrok TS w sprawie klauzuli sumienia. Październik 8, 2015, http://www.tvn24.pl (dostęp: 25.05.2018).
Uniwersytet Warszawski. 2017. Aktualności. Informacja w sprawie spotkania, Marzec 13, 2017, https://www.uw.edu.pl/informacja-w-sprawie-spotkania/ (dostęp: 18.05.2018).
Ustawa o zmianie ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży oraz ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny, http://www.ordoiuris.pl/sites/default/files/inline-files/pd1_0.pdf (dostęp: 12.05.2018).
Warren, M.A. 1998. „Przerywanie ciąży”. W: Przewodnik po etyce, P. Singer (red.), 347–360. Warszawa: Książka i Wiedza.
WBG. 2018. „Ordo Iuris chce wprowadzić zakaz aborcji tylnymi drzwiami. Przez wzmocnienie klauzuli sumienia”. Gazeta.pl, Maj 25, 2018, http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,114884,23454055,ordo-iuris-chce-wprowadzic-zakaz-aborcji-tylnymi-drzwiami-przez.html (dostęp: 28.05.2018).
Wikipedia, Deklaracja wiary, https://pl.wikipedia.org/wiki/Deklaracja_wiary (dostęp: 25.05.2018).
„Klauzula sumienia. Konstytucyjna »świeckość« państwa należy w Europie do rzadkości”, Wpolityce.pl, Lipiec 17, 2014, https://wpolityce.pl/polityka/205433-klauzula-sumienia-konstytucyjna-swieckosc-panstwa-nalezy-w-europie-do-rzadkosci (dostęp: 25.05.2018).
Wyszyński, S. 1990. W obronie życia nienarodzonych. Warszawa: Instytut Prymasowski Ślubów Narodów.
Zielińska, E. 1990. Przerywanie ciąży – warunki legalności w Polsce i na świecie. Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prace publikowane w czasopiśmie ETYKA udostępniane są na podstawie licencji Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0). Oznacza to, że Autorki i Autorzy zachowują autorskie prawa majątkowe do utworów i wyrażają zgodę, aby ich prace były zgodnie z prawem ponownie wykorzystywane do dowolnych celów, także komercyjnych, bez konieczności uzyskania uprzedniej zgody ze Autora lub wydawcy. Artykuły mogą być pobierane, drukowane, powielane i rozpowszechniane z zastrzeżeniem konieczności poprawnego oznaczenia autorstwa oraz oryginalnego miejsca publikacji. Autorzy zachowują prawa autorskie do wspomnianych utworów bez innych ograniczeń.
