Troska o postprzyrodę w epoce antropocenu
DOI:
https://doi.org/10.14394/42Słowa kluczowe:
gaz cieplarniany, arktyka, paliwa kopalne, antropocentryzm, geologia, atmosferaAbstrakt
Tekst podejmuje temat kondycji i tożsamości etyki środowiskowej XXI wieku w oparciu o analizę wybranych narracji występujących w debacie na temat antropocenu. Czy zwrot w stronę antropocenu odmienia nasze dotychczasowe myślenie dotyczące troski o przyrodę? Artykuł pokazuje, że nauka o systemie Ziemi i ograniczeniach planetarnych umożliwia nam identyfikację zupełnie nowych problemów etycznych. Są to m.in. problem nieodwracalnych strat (utrata natury, wprowadzenie kategorii postprzyrody), utraty kontroli i sterowalności a także kluczowa kwestia irracjonalnej krótkowzroczności wpisanej w ludzkie horyzonty moralne. Tekst szuka odpowiedzi na dwa dodatkowe pytania: 1) Czy troska o postprzyrodę okaże się wyłącznie zarządzaniem stratą? 2) Czy etyka postprzyrody jest antropocentryczna?
Downloads
Bibliografia
I. Angus, Facing the Anthropocene. Fossil Capitalism and the Crisis of the Earth System, New York, Monthly Review Press 2016.
E. Bińczyk, Monitorowanie technologii a nieusuwalne granice sterowalności (na przykładzie krytyki projektu inżynierii klimatu), Studia BAS – Biura Analiz Sejmowych 3/43 (2015), pp. 113–136.
E. Bińczyk, Epoka człowieka. Retoryka i marazm antropocenu, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN 2018.
E. Bińczyk, Utrata przyszłości w epoce antropocenu, Stan Rzeczy 1 (14) (2018), pp. 109–134.
I. Blühdorn, A Much-Needed Renewal of Environmentalism?, [in:] The Anthropocene and the Global Environmental Crisis. Rethinking Modernity in a New Epoch, eds. C. Hamilton, C. Bonneuil, F. Gemenne, London, New York, Routledge 2015, pp. 156–167. DOI: https://doi.org/10.4324/9781315743424-13
C. Bonneuil, The Geological Turn. Narratives of the Anthropocene, [in:] The Anthropocene and the Global Environmental Crisis. Rethinking Modernity in a New Epoch, eds. C. Hamilton, C. Bonneuil, F. Gemenne, London, New York, Routledge 2015, pp. 17–31. DOI: https://doi.org/10.4324/9781315743424-2
C. Bonneuil, J.-B. Fressoz, The Shock of the Anthropocene: the Earth, History and Us, trans. D. Fernbach, London, New York, Verso 2016.
D. Dzwonkowska, Virtue and Vice in Environmental Discourse, Studia Ecologiae et Bioethicae UKSW 11 (4) (2013), pp. 61–76.
C. Hamilton, Defiant Earth. The Fate of Humans in the Anthropocene, Cambridge Malden, MA, Polity Press 2017.
C. Hamilton, C. Bonneuil, F. Gemenne, eds., The Anthropocene and the Global Environmental Crisis. Rethinking Modernity in a New Epoch, London, New York, Routledge 2015. DOI: https://doi.org/10.4324/9781315743424
T. Jackson, Dobrobyt bez wzrostu. Ekonomia dla planety o ograniczonych możliwościach, trans. M. Polakowski, Toruń, Wydawnictwo Naukowe UMK 2015.
D. Juruś, Czy etyka troski może prowadzić do zaniku troski?, Roczniki Filozoficzne 2 (2015), pp. 187–206.
E. Kolbert, Szóste wymieranie. Historia nienaturalna, trans. T. Grzegorzewska, P. Grzegorzewski, Warszawa, Wydawnictwo W.A.B. 2016.
P. Macnaghten, J. Urry, Alternatywne przyrody. Nowe myślenie o przyrodzie i społeczeństwie, trans. B. Baran, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Scholar 2005.
J. W. Moore, ed., Anthropocene or Capitalocene? Nature, History, and the Crisis of Capitalism, Oakland, PM Press 2016.
R. Nixon, The Anthropocene: The Promise and Pitfalls of an Epochal Idea, Edge Effects, październik (2014). Źródło: http://edgeeffects.net/anthropocene-promise-and-pitfalls/ [7.09.2017].
N. Oreskes, E. M. Conway, Upadek cywilizacji zachodniej. Spojrzenie z przyszłości, trans. E. Bińczyk, J. Gużyński, K. Tarkowski, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN 2017.
M. Popkiewicz, Świat na rozdrożu, Katowice, Wydawnictwo Sonia Draga 2016, wyd. drugie.
W. J. Ripple, C. Wolf, T. M. Newsome, et al. World Scientists’ Warning to Humanity: a Second Notice, BioScience, 1 grudnia, 67 (12) (2017), pp. 1026–1028, https://doi.org/10.1093/biosci/bix125 [5.01.2018]. DOI: https://doi.org/10.1093/biosci/bix125
J. J. Schmidt, P. G. Brown, C. J. Orr, Ethics in the Anthropocene. A Research Agenda, The Anthropocene Review 3/3 (2016), pp. 188–200.
L. Semal, Anthropocene, Catastrophism and Green Political Theory, [in:] The Anthropocene and the Global Environmental Crisis. Rethinking Modernity in a New Epoch, eds. C. Hamilton, C. Bonneuil, F. Gemenne, London, New York, Routledge 2015, pp. 87–99. DOI: https://doi.org/10.4324/9781315743424-7
H. Skolimowski, Technika a przeznaczenie człowieka, Warszawa, Wydawnictwo Ethos 1995.
V. Smil, Harvesting the Biosphere: The Human Impact, Population and Development Review, 37/4 (grudzień 2011), pp. 613–636. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1728-4457.2011.00450.x
W. Steffen, J. Grinevald, P. Crutzen, J. R. McNeill, The Anthropocene: Conceptual and Historical Perspectives, Philosophical Transactions of the Royal Society, Series A, 369 (nr 1938) (2011), pp. 842–867.
W. Tyburski, Recenzja książki Henryka Skolimowskiego Technika a przeznaczenie człowieka, Mazowieckie Studia Humanistyczne 2 (1996), pp. 197–201.
W. Tyburski, Dyscypliny humanistyczne i ekologia, Toruń, Wydawnictwo Naukowe UMK 2013.
C. N. Waters, J. Zalasiewicz, C. Summerhayes, et al., The Anthropocene is Functionally and Stratigraphically Distinct from the Holocene, Science 351 (2016), pp. 137–147.
H. W. Washington, Demystifying Sustainability. Towards Real Solutions, New York, Earthscan/Routledge 2015. DOI: https://doi.org/10.4324/9781315748641
World Economic Forum, The New Plastics Economy: Rethinking the Future of Plastics. Styczeń 2016, http://www3.weforum.org/docs/WEF_The_New_Plastics_Economy. pdf [10.04.2017].
S. Yearley, Cultures of Environmentalism. Empirical Studies in Environmental Sociology, Hampshire, New York, Palgrave Macmillian 2005.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prace publikowane w czasopiśmie ETYKA udostępniane są na podstawie licencji Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0). Oznacza to, że Autorki i Autorzy zachowują autorskie prawa majątkowe do utworów i wyrażają zgodę, aby ich prace były zgodnie z prawem ponownie wykorzystywane do dowolnych celów, także komercyjnych, bez konieczności uzyskania uprzedniej zgody ze Autora lub wydawcy. Artykuły mogą być pobierane, drukowane, powielane i rozpowszechniane z zastrzeżeniem konieczności poprawnego oznaczenia autorstwa oraz oryginalnego miejsca publikacji. Autorzy zachowują prawa autorskie do wspomnianych utworów bez innych ograniczeń.
