Badania genetyczne w aspekcie międzykulturowym. Przypadek Havasupajów

Abstrakt

Genetyka oraz medycyna w debatach bioetycznych są przeważnie przedstawiane jako zjawiska o charakterze globalnym, a ich praktyczne zastosowania jako opierające się na uniwersalnie akceptowanych wartościach, a przynajmniej takich, które powinny być powszechnie zaakceptowane, nawet jeśli tak w niektórych rejonach świata jeszcze nie jest (Chiny, Indie). Jednak zagadnienie naukowych badań genetycznych może być też widziane w zupełnie innym kontekście, a mianowicie, stanowić one mogą element szerszych relacji międzykulturowych. W tym znaczeniu badania genetyczne są wytworem kultury dominującej o charakterze globalnym, która stara się za ich pomocą biologicznie wykorzystać kultury lokalne, pozostałe jeszcze przy życiu ludy plemienne. Pojawiają się zarzuty o „biokolonializm”, „biopiractwo”, powrót rasizmu, zakamuflowaną eugenikę. Są one szczególnie nośne w niewielkich grupach etnicznych, które są narażone na częstsze występowanie określonych przypadłości zdrowotnych. Przykładem może być grupa amerykańskich Indian – Havasupajów – u których notuje się najczęstsze na świecie występowanie cukrzycy typu 2. Celem pracy jest omówienie problemów związanych z prowadzaniem badań naukowych z zakresu genetyki na przedstawicielach małych wspólnot lokalnych i ich konsekwencji społeczno-kulturowych na przykładzie badań z udziałem członków tego plemienia.