Uwagi o fenomenologii, polityce i etyce obcości

Autor

DOI:

https://doi.org/10.14394/etyka.1263

Słowa kluczowe:

obcość, doświadczenie obcości, konstrukcja obcości, tożsamość, różnica, fenomenologia, etyka, polityka, Levinas, Sartre, Mouffe

Abstrakt

W artykule analizuję znaczenia, jakie można przypisać pojęciu i doświadczeniu obcości.
Najpierw przypominam dwa opisy fenomenologiczne tego doświadczenia (odpowiednio
według Sartre’a i według Levinasa), z których wynika, iż już na tym abstrakcyjnym poziomie
doświadczenie obcości ma sens ambiwalentny: obcy może być doświadczany jako zagrożenie
dla mojej podmiotowości, ale również jako wezwanie do jej pogłębienia. Następnie przyglądam
się bardziej empirycznym sposobom doświadczania obcości w świecie społeczno-politycznym,
stawiając tezę, iż kryje się za nimi polityczna (w szerokim sensie słowa) konstrukcja
obcości. Wreszcie pytam o moralny sens doświadczenia obcości, konkludując, że również na
tym poziomie jest to sens ambiwalentny: chociaż słuchanie obcego można uznać za obowiązek
moralny, to moralnie dopuszczalne, a czasem konieczne jest również traktowanie go jako
wroga w imię uniwersalnych wartości.

Downloads

Download data is not yet available.

Biogram autora

Małgorzata Kowalska - Uniwersytet w Białymstoku

profesor filozofii na Uniwersytecie w Białymstoku, specjalizuje się
we współczesnej filozofii francuskiej (będąc również jej tłumaczką) oraz filozofii społecznej
i polityczno-moralnej.

Bibliografia

Deleuze, G. 1997. Różnica i powtórzenie, trans. B. Banasiak, K. Matuszewski. Warszawa: Wydawnictwo KR.

Deleuze, G., F. Guattari. 2017. Anty-Edyp, Kapitalizm i schizofrenia, trans. T. Kaszubski. Wydawnictwo Krytyki Politycznej: Warszawa.

Derrida, J. 1978. „Różnia (différance)”, trans. J. Skoczylas. In Drogi współczesnej filozofii, red. M.J. Siemek, 374–411. Warszawa: Czytelnik.

Derrida, J. 1994. Politiques de l’amitié. Paris: Galilée.

Derrida, J. 1997. Anne Dufourmantelle invite Jacques Derrida à répondre: De l’hospitalité. Paris: Calmann-Lévy.

Foucault, M. 1987. Historia szaleństwa w dobie klasycyzmu, trans. H. Kęszycka. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Foucault, M. 1993. Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, trans. T. Komendant. Warszawa: Aletheia–Spacja.

Hirst, P. 2011. „Decyzjonizm Carla Schmitta”. In Carl Schmitt. Wyzwanie polityczności, red. Ch. Mouffe, trans. T. Leśniak, P. Płucienniczak, 13–26. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.

Kowalska, M. 1997. „W stronę historii: próba dialektyki krytycznej”. In eadem, W poszukiwaniu straconej syntezy. Jean-Paul Sartre i paradygmaty filozoficznego myślenia. Warszawa: Wydawnictwo Spacja.

Kowalska, M. 2006. „Lévinasa idea sprawiedliwości: od etyki do polityki i z powrotem”. In Emanuel Levinas. Filozofia/Teologia/Polityka, red. A. Lipszyc. Warszawa: Instytut Adama Mickiewicza.

Levinas, E. 1994. O Bogu, który nawiedza myśl, trans. M. Kowalska. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Levinas, E. 1998. Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności, trans. M. Kowalska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Lyotard, J.-F. 2010. Poróżnienie, trans. B. Banasiak. Kraków: Wydawnictwo UJ.

Mouffe, Ch. 2005. Paradoks demokracji, trans. L. Kochanowicz et al. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Wyższej Szkoły Edukacji.

Mouffe, Ch. 2008. Polityczność, trans. J. Erbel. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.

Mouffe, Ch. 2015. Agonistyka. Polityczne myślenie o świecie, trans. B. Szelera. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.

Mouffe, Ch., E. Laclau. 2007. Hegemonia i socjalistyczna strategia. Przyczynek do projektu radykalnej polityki demokratycznej, trans. S. Królak. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Wyższej Szkoły.

Ricoeur, P. 2003. O sobie samym jako innym, trans. B. Chełstowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Sartre, J.-P. 1943. L’Etre et le Néant. Essai d’ontologie phénoménologique. Paris: Gallimard.

Tocqueville, A. de. 1996. O demokracji w Ameryce, t. 2, trans. B. Janicka, M. Król. Kraków–Warszawa: Wydawnictwo Znak.

Pobrania

Opublikowane

2019-11-29

Jak cytować

Kowalska, Małgorzata. 2019. „Uwagi O Fenomenologii, Polityce I Etyce obcości”. Etyka 58 (1). Warsaw, Poland:152-74. https://doi.org/10.14394/etyka.1263.

Numer

Tom 58 Nr 1 (2019)

Dział

Artykuły

Licencja

Prace publikowane w czasopiśmie ETYKA udostępniane są na podstawie licencji Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0). Oznacza to, że Autorki i Autorzy zachowują autorskie prawa majątkowe do utworów i wyrażają zgodę, aby ich prace były zgodnie z prawem ponownie wykorzystywane do dowolnych celów, także komercyjnych, bez konieczności uzyskania uprzedniej zgody ze Autora lub wydawcy. Artykuły mogą być pobierane, drukowane, powielane i rozpowszechniane z zastrzeżeniem konieczności poprawnego oznaczenia autorstwa oraz oryginalnego miejsca publikacji. Autorzy zachowują prawa autorskie do wspomnianych utworów bez innych ograniczeń.