Emocje. W poszukiwaniu antyesencjalistycznego ujęcia

Autor

DOI:

https://doi.org/10.14394/etyka.1284

Słowa kluczowe:

poznawcza teoria emocji, fizjologiczno-cielesna teoria emocji, neurobiologiczna teoria emocji, wieloskładnikowa teoria emocji

Abstrakt

Esencjalistycznie zorientowani teoretycy emocji uważają, że emocje mają swoją istotę. Nie istnieje jednak zgoda co do tego, czym ona jest. Dla jednych substancją emocji jest poznanie (percepcje, myśli, przekonania) lub oceny, dla innych zmiany fizjologiczno-cielesne, a jeszcze dla innych zdarzenia w mózgu. W artykule prezentuję najważniejsze argumenty przeciwko tym teoriom, a następnie prezentuję wieloskładnikową i wielofunkcyjną koncepcję emocji.

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

Annas, J. 1992. Hellenistic Philosophy of Mind. Berkeley: University of California. DOI: https://doi.org/10.1525/9780520912007

Bekoff, M., Goodall, J. 2007. The Emotional Lives of Animals. California: New World Library.

Bull, N. The Attitude Theory of Emotion. New York: Nervous and Mental Disease Monographs.

Bermond, B., Nieuwenhuyse, B., Fasotti, L., Schuerman, J. 1991. „Spinal cord lesions, peripheral feedback, and intensities of emotional feelings”. Cognition and Emotion, 5(3), 201–220.

Damasio A.R., Tranel D., Damasio H.C. 1991. Somatic markers and the guidance of behaviour: theory and preliminary testing. In: H.S. Levin, H.M. Eisenberg, A.L. Benton (red.). Frontal Lobe Function and Dysfunction. Oxford: Oxford University Press, 217–229.

Damasio A. 1999. Błąd Kartezjusza: Emocje, rozum i ludzki mózg, trans. M. Karpiński, Poznań: Rebis.

Damasio A. 2005. W poszukiwaniu Spinozy: Radość, smutek i czujący mózg, trans. J. Szczepański, Poznań: Rebis.

Darwin, K. 1988. O wyrazie uczuć u człowieka i zwierząt, trans. Z. Majlert, K. Zaćwilichowska. Warszawa: PWN.

Dąbrowski A. 2014. „Czym są emocje? Prezentacja wieloskładnikowej teorii emocji”, Analiza i Egzystencja, 27, 123–146.

Dąbrowski A. 2017. Natura i kultura w tworzeniu emocji. In Emocjonalne aspekty kultury, ed. M. Bielawka, Ł. Trzciński, K. Skowronek. Kraków: Wydawnictwa AGH, 9–25.

Dixon, T. 2003. From Passions to Emotions. Cambridge: Cambridge University Press. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511490514

Kartezjusz. 1986. Namiętności duszy, trans. L. Chmaj, Warszawa: PWN.

Kleinginna, P.R., Kleinginna, A.M. 1981. „A categorized list of emotion definitions, with suggestions for a consensual definitione”. Motivation and Emotion, 5(4), 345–379.

Graver, M. 2007. Stoicism and Emotion. Chicago and London: University of Chicago Press. DOI: https://doi.org/10.7208/chicago/9780226305202.001.0001

Gurney, E. 1884. „What is an Emotion?”. Mind, 9, 421–426.

Herzyk, A., Borkowska, A. 2002. Neuropsychologia emocji. Poglądy, badania, klinika. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Hume, D. 1963. Traktat o naturze ludzkiej, trans. Cz. Znamierowski, t. 1 i 2, Warszawa: PWN.

Irons, D. 1894. „Professor James’ Theory of Emotion”. Mind, 3, 77–97.

James, W. 1884. „What is an Emotion?”, Mind, 9 (34), 188–205.

James, W. 2002. Psychologia. Kurs skrócony, trans. M. Zagrodzki, Warszawa: PWN..

Lazarus, R.S. 1982. „Thoughts on the relations between emotion and cognition”. American Psychologist, 37, 1019–1024.

LeDoux, J. 2000. Mózg emocjonalny. Tajemnicze podstawy życia emocjonalnego, trans. A. Jankowski, Poznań: Media Rodzina.

LeDoux, J. 2017. Lęk. Neuronauka na tropie źródeł lęku i strachu, trans. K. Wołoszyn-Hohol, M. Hohol, Kraków: Copernicus Center Press.

Levenson, R.W. 2012. „Funkcjonalne podejście do ludzkich emocji”. In Natura emocji, ed. P. Ekman, R.J. Davidson, trans. B. Wojciszke, Sopot: GWP, 112–116.

Macko, A. 2018. Umysł moralny. Jak powstają oceny moralne? Warszawa: Poltext.

Nussbaum, M. 1994. The Therapy of Desire: Theory and Practice in Hellenistic Ethics. Princeton, Oxford: Princeton University Press.

Nussbaum, M. 2001. Upheavals of Thought: The Intelligence of Emotions. Cambridge: Cambridge University Press. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511840715

Panksepp, J. 1998. Affective Neuroscience: The Foundations of Human and Animal Emotions. Nowy Jork: Oxford University Press.

Panksepp, J. 2005. „Affective consciousness: Core emotional feelings in animals and humans”. Consciousness and Cognition, 14(1), 30–80.

Panksepp, J., Biven, L. 2012. The Archaeology of Mind: Neuroevolutionary Origins of Human Emotion. New York: W. W. Norton & Company.

Parkinson, B. 1999. „Emocje”. In Emocje i motywacja, ed. B. Parkinson, A.M. Colman, trans. I. Sowa, Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, 15–40.

Prinz, J. 2004. Gut reactions: A Perceptual Theory of Emotion. Oxford: Oxford University Press.

Qual, A. 1938. „W sprawie fizjologicznej teorii uczuć”, Kwartalnik Psychologiczny, X.

Roberts, R.C. 2003, Emotions: An Essay in Aid of Moral Psychology. New York: Cambridge University Press. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511610202

Roeser, S. 2010. Moral Emotions and Intuitions. Palgrave Macmillan. DOI: https://doi.org/10.1057/9780230302457

Scherer, K.R., Schorr, A. 2001. Appraisal Processes in Emotion: Theory, Methods, Research. Oxford: Oxford University Press.

Solomon, R. 2003. On Emotions as Judgments. In Not Passion’s Slave. Oxford, New York: Oxford University Press. DOI: https://doi.org/10.1093/0195145496.003.0007

Solomon, R. 2006. True to Our Feelings: What Our Emotions Are Really Telling Us. Oxford: Oxford University Press.

Solomon, R. 1980. Emotions and Choice. In Explaining Emotions ed. A.O. Rorty. Los Angeles: University of California Press.

Uttal, W.R. 2001. The New Phrenology: The Limits of Localizing Cognitive Processes in the Brain. Cambridge, MA: MIT Press.

Uttal, W.R. 2011. Mind and Brain: A Critical Appraisal of Cognitive Neuroscience. Cambridge, MA: MIT Press. DOI: https://doi.org/10.7551/mitpress/9780262015967.001.0001

Worcester, W. L. 1892. „Observations on Some Points in James’ Psychology. II. Emotion”, Monist, 3, 285–298.

Na pomidorowoczerwonym tle niebieski tytuł "ETYKA", Instytut Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego, tom 59 numer 1/2020, w tym numerze piszą: Bomastyk, Dąbrowski, Jaśtal, Kuźniar, Maciąg, Polak, Radzińska, Zając

Pobrania

Opublikowane

2020-12-06

Jak cytować

Dąbrowski, Andrzej. 2020. „Emocje. W Poszukiwaniu Antyesencjalistycznego ujęcia”. Etyka 59 (1). Warsaw, Poland:81-100. https://doi.org/10.14394/etyka.1284.

Numer

Tom 59 Nr 1 (2020)

Dział

Artykuły

Licencja

Prace publikowane w czasopiśmie ETYKA udostępniane są na podstawie licencji Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0). Oznacza to, że Autorki i Autorzy zachowują autorskie prawa majątkowe do utworów i wyrażają zgodę, aby ich prace były zgodnie z prawem ponownie wykorzystywane do dowolnych celów, także komercyjnych, bez konieczności uzyskania uprzedniej zgody ze Autora lub wydawcy. Artykuły mogą być pobierane, drukowane, powielane i rozpowszechniane z zastrzeżeniem konieczności poprawnego oznaczenia autorstwa oraz oryginalnego miejsca publikacji. Autorzy zachowują prawa autorskie do wspomnianych utworów bez innych ograniczeń.